اعتماد به ­نفس کودکان موضوعی است که این روزها یکی از دغدغه­ های اصلی والدین شده است. در روانشناسی هم برای این مهارت اساسی جایگاه خاص و ویژه­ ای قائل هستند تا آن­جا که درصد مراجعه کننده کودک با مشکل اعتماد به­ نفس به مراکز مشاوره روانشناسی رو به فزونی است. از طرف دیگر شاهد طیف وسیعی از بزگسالان مبتلا به اختلالات روانی هستیم که ریشه برخی از  آن­ها به محرومیت­ها و کمبود اعتماد به ­نفس کودکان مربوط میشود. اینجا اهمیت مشاوره خانواده غیر قابل کتمان است.

والدین این کودکان معمولا از خجالتی بودن، کم­حرفی،  ترسو بودن و نداشتن جسارت آن­ها شکایت دارند و از این­که کودک­شان در جمع دوستان و همبازی­ها نمی­توانند از حق خود دفاع کنندگله­مند هستند. جالب است بدانید، مشکل اعتماد به ­نفس کودکان  وارد حیطه مدرسه هم شده است و معلم و مسئولین مدرسه هم از انزوا، خجالتی بودن و عدم مشارکت کودک در فعالیت­های کلاسی به والدین متذکر می­شوند.

تقویت اعتماد به ­نفس کودکان

تقویت اعتماد به ­نفس کودکان امروزه مبحثی مهم در زمینه موفقیت و استعدادیابی می­باشد به ­نحوی که افراد سر و زبان دار و جسور و شجاع نسبت به کودکانی که حتی در مورد کوچک­ترین نیازهای خود به والدین متکی هستند، امکان پیشرفت و موفقیت بیشتری دارند. اهمیت تقویت اعتماد به ­نفس کودکان بر کسی پوشیده نیست، با توجه نرخ بالایی از مشکلات بزرگسالی که ریشه در کمبودهای­کودکی دارد، بنابراین می­توان حدس زد چه آینده ­ای در انتظار کودک محروم از بنیادی­ ترین مهارت های زندگی، خواهد بود. تمامی این موارد اهمیت اعتماد به ­نفس کودکاندرکودکان را آشکارتر می­کند.

در این مقاله سعی داریم تا شما را با اعتماد به ­نفس و راهکارهای ارتقا و تقویت آن آشنا کنیم.

اعتماد به ­نفس کودکان به چه معناست؟

اعتماد به ­نفس کودکان به این معناست: در مواجه با کارهای شخصی و امور محوله به توانایی­های خود در انجام آن­ها باور و اطمینان­خاطرداشته باشد.

قبل از اینکه به ارائه نکات لازم جهت افزایش اعتماد به ­نفس کودکان  بپردازیم، لازم می­دانیم ابتدا علائم مربوط به کمبود اعتماد به­ نفس در کودکان را بشناسیم و سپس در مورد نحوه رفع آن­ها صحبت کنیم.

علائم کمبود اعتماد به ­نفس کودکان

علائم کمبود اعتماد به ­نفس کودکانشامل دامنه وسیعی از نشانه­ هاست. در ذیل به برخی از آن­ها اشاره میکنیم:

از مشخص ­ترین علائم کمبود اعتماد به ­نفس کودکان سرخ شدن و گل­انداختن صورت­شان در هنگام صحبت­ در جمع و پاسخ به سوال اطرافیان می­باشد، برای مثال در جواب به سوال اسمت چیه؟ سرخ و سفید می­شود و به تپق زدن می­افتد و در نهایت پدر یا مادرهستند که به جای او پاسخ می­دهند.

از دیگر علائم کمبود اعتماد به ­نفس کودکان  عدم تماس چشمی و نگاه­های­کوتاه وسریع به افراد حاضر در جمع است. این کودکان معمولا با دوستان­شان قاطی و صمیمی نمی­شوند، البته عکس آن نیز ممکن است اتفاق بیفتد یعنی آنقدر به دوستان می­چسبند که قدرت بیان و رفتار مستقل ندارند. از دیگر نشانه­ های کودکان با مشکل اعتماد به ­­نفس کتک خور بودن و مورد تمسخر قرارگرفتن در بین دوستان و همکلاسی­ها می­باشد.

موارد فوق نشان از کمبود اعتماد به ­نفس کودکان بود. درصورت مشاهده چند مورد از این علائم در فرزندتان به مشاور و روانشناس کودک مراجعه نمائید تا به موقع تحت درمان و آموزش مهارت­های لازم زندگی قرار گیرند.

سوالی که برای والدین پیش می­آید این است: ما در مقابل این نوع رفتار کودک چه کار باید انجام دهیم؟ وظیفه ما به­ عنوان والدین چیست؟

پاسخ سوال شما در ادامه مقاله آمده است.

راهکارهای افزایش اعتماد به ­نفس کودکان توسط والدین

راهکارهای افزایش اعتماد به ­نفس کودکان توسط والدین را در این بخش مورد بحث قرار می­دهیم.

• ابراز محبت و توجه: یکی از نیازهای اساسی هر فردی بدون توجه به محدوده سنی دریافت توجه و محبت اطرافیان است. نیاز به حمایت عاطفی کودک توسط والدین برآورده می­شود. رفتارهای محبت آمیز والد به کودک می­تواند شامل بغل­کردن، بوسیدن، نوازش ­کردن و صدازدن او با صفات مثبت باشد. این مرحله از جمله راهکارهای افزایش اعتماد به ­نفس کودکان  است.
• به نیازها و علایق او توجه کنید: مشکلی که در رفتار برخی والدین با فرزندشان دیده می­شود عدم توجه به خواسته­ ها و تمایلات آن­ها می­باشد، گویی کودک موظف است طبق نظر و میل پدر و مادرزندگی کند و نسبت به حقوق خود بی­توجه باشد.
• با کودک خود مشورت کنید: این مورد به ویژه در مورد والدینی که به تازگی صاحب فرزند دیگری شده اند مناسب است. بهترین روش القای حس مفید و مهم بودن کودک و راهکارهای اعتماد به ­نفس کودکان ، کمک گرفتن از او در مورد خواهر و برادر تازه متولد شده است. با این­کار حس نوع دوستی و کارآمد بودن را در کودک پرورش داده­اید.
• کودک را به ­خاطر اشتباهش سرزنش نکنید: اشتباه کردن و کوشش وخطا، خاص دوران­ کودکی است، در واقع هیچ کودکی بدون تجربه­ خطا با فرصت­های جدید آشنا نمی­شود. بنابراین به ­جای سرزنش و نقد کودک او را همراهی کنید تا رفتار درست را بیاموزد.
• مهارت جرات­مندی را به کودک آموزش دهید: اکثر کودکان با مشکل اعتماد به ­نفس، نداشتن درک درستی از خواسته­ ها و نیازهایش در مقابل دیگران و نحوه بیان درست آن­هاست. در مهارت جرات­مندی به کودک یاد می­دهید چگونه بدون بی­ احترامی به­کسی به نیازهای خود پاسخ دهد.

بهترین راهکارهای تقویتاعتماد به ­نفس کودکان توسط والدین

• در حضور دیگران کودک خود را مواخذه نکنید: رفتاری که والدین مستبد و سخت­گیر نسبت به فرزند خردسال خود دارند این است که وقتی متوجه اشتباه کودک شان می­شوند توجهی به اطراف و حضور دیگران ندارند و کودک را مورد تنبیه فیزیکی و کلامی خود قرار می­دهند که نتیجه­ای جز تخریب شخصیت و اعتماد به ­نفس کودکان  ندارد. بهتراست خطای کودک را در خلوت و دوستانه به او متذکر شد و راه­حل جایگزین و مناسب را به او ارائه داد.
• به کودک خود قدرت بیان و اظهارنظر بدهید: این مورد هم در رابطه با عتماد به­ نفس مهم می­باشد. با توجه به اینکه یکی از روش­های توصیف ویژگی­های مثبت و توانایی­های هر فردی بیان کردن و به زبان آوردن آن­هاست، بنابراین کودکی که در خانواده حق بیان نداشته است نمی­تواند در این زمینه موفق شود و سکوت و انزوا را در بین جمع بودن و صحبت­ کردن ترجیح می­دهد.
• گوش­ دادن و مهارت­ های ارتباطی را با کودک تمرین کنید: یکی از اصول ارتباطی موفق با دیگران، گوش دادن به صحبت­های طرف مقابل و درک احساسات میباشد که در پی آن به رفع نیازها و توجه به خواسته­ ها منجر می­شود. هم والدین هم کودک این اصل را در روابط­شان لازم است رعایت نمایند.

راهکارهای افزایش اعتماد به ­نفس کودکان دبستانی

راهکارهای افزایش اعتماد به ­نفس کودکان­ دبستانی جزو حیطه های تربیتی مهم می­باشد. با توجه به اینکه در این مقاله به مدرسه و مشکل معلم در ارتباط با کودک خجالتی و فاقد اعتماد به ­نفس اشاره­ شد، به­ همین خاطر نگاهی به وظایف مدرسه و معلم در خصوص راهکارهای افزایش اعتماد به ­نفس کودکان ­دبستانی می اندازیم.

• مشارکت دانش­ آموز در فعالیت­های کلاسی: دانش ­آموزان را به گروه­های چندنفره تقسیم کنید و نقش سرگروه یا فرد ارائه دهنده درس را به کودک با اعتماد­ به نفس پائین بدهید.
• ایجاد کلاسی آرام و به دور از استرس: این مورد به ویژه در روزهای امتحان شفاهی که جو متشنجی برای دانش­ آموز با اعتماد به­ نفس پائین محسوب می­شود، مناسب است.
• محول کردن نقش نماینده کلاس به دانش ­آموز منزوی و خجالتی
• تعیین زمان بحث آزاد: در پایان هفته زمانی از کلاس را به بحث آزاد اختصاص دهید که در آن هر دانش­ آموز مدتی کوتاه در مورد علایق و خواسته­ هایش در مورد مدرسه و هم­کلاسی­ها ارائه دهد.

موارد فوق از کاربردی­ترین راهکارهای افزایش اعتماد به ­نفس کودکان ­دبستانی برای معلم­هاست. امیدواریم با کمک و همکاری مدرسه و والدین در هرچه بیشتر شدن اعتماد به ­نفس کودکان قدمی برداریم.